„Gatunki inwazyjne? Hybrydowość i płynność u Marie Gamillscheg”

W sobotę, 26.10.2024, w naszym Instytucie miała miejsce szósta odsłona workshopu z serii „Literatura i zaangażowanie”. Od 2018 roku zapraszamy do Łodzi austriackich autorów lub autorki, którzy w swojej twórczości zwracają uwagę na aktualne i ważkie problemy współczesności. Tym razem odwiedziła nas Marie Gamillscheg, a na warsztat wzięliśmy jej najnowszą powieść „Aufruhr der Meerestiere” (2022), która pod wieloma względami charakteryzuje się hybrydowością.

Można tu dostrzec cechy powieści kampusowej, która opisuje akademicką rzeczywistość. Dzieje się to za pośrednictwem głównej bohaterki, biolożki morskiej, Luise z Kilonii, która demaskuje konformistyczne, a nie twórcze podejście do nauki. Nie poznajemy nazwiska Luise, co wzmacnia kobiecą perspektywę narracji. Akcja książki rozgrywa się podczas jej krótkiej podróży służbowej do rodzinnego Grazu, ale tak naprawdę obejmuje właściwe całe życie bohaterki. Analogicznie do opisywanej w badaniach biolożki inwazji meduz, mamy do czynienia z inwazją na rdzenne terytoria, które stały się obce dla  naukowczyni z kilońskiego uniwersytetu. Pokazują to jej liczne retrospekcje językowe, kulturowe i topograficzne będące lustrem dla procesu nabywania samoświadomości głównej bohaterki.

Powieść wprowadza między innymi w hybrydowe i płynne światy równoległe. „Omnia fluit” można zidentyfikować na kilku poziomach tej gatunkowej hybrydy między powieścią kampusową, rodzinną, społeczną, ekologiczną,  rozwojową czy ojczyźnianą. Uwypukla to również forma książki ze szczególną płynnością języka  i narracji, które rozwadniają wątki i eksponują  niepewności i niestałość Luise.

Marie Gamillscheg odczytała fragmenty swojej powieści „Aufruhr der Meerestiere”, a referaty wygłosili:

  • Edit Kovács (Budapest): Nach der Natur. Natur als Wissenschaftsobjekt, Sinnbild und Moralobjekt in Marie Gamillschegs „Aufruhr der Meerestiere“
  • Beate Sommerfeld (Poznań): „eine schwebende Laterne mit weiten, zarten Flügeln“ – queere (Beobachtungs-)konstellationen in Marie Gamillschegs „Aufruhr der Meerestiere“
  • Ruth Bohunovsky (Curitiba): Sprache/Sprachlosigkeit und Beziehung/Beziehungsunfähigkeit in Marie Gamillschegs Roman „Aufruhr der Meerestiere“
  • Kalina Kupczyńska (Łódź): ‚Quallenzeit‘ – das Unheimliche in Marie Gamillschegs „Aufruhr der Meerestiere“

Z autorką i referent*kami rozmawiali zaproszeni goście i gościnie Arnold Obermayr (afk/Warszawa),Jadwiga Kita-Huber (Kraków), Sanna Schulte (Dortmund), Joanna Firaza, Małgorzata Kubisiak, Artur Pełka, Elżbieta Tomasi-Kapral, Hanna Niederkofler, Aleksandra Janowska, studentki i studenci germanistyki (MA) oraz organizatorki wydarzenia Maja Dębska, Gudrun Heidemann i Kalina Kupczyńska.

Dyskusję moderowała Carola Hilmes (Frankfurt nad Menem).

Serdecznie dziękujemy za wsparcie: zob. poniżej


„Invasive Arten? Hybrides und Liquides bei Marie Gamillscheg“

Am 26.10.2024 fand unter dem genannten Titel die sechste Runde der Reihe „Literatur und Engagement“ statt. Eingeladen werden jeweils österreichische Autor*innen, deren literarisches Schaffen auf aktuelle und brisante Probleme unserer Gegenwart Bezug nimmt. Diesmal fiel die Wahl auf Marie Gamillscheg mit ihrem 2022 erschienenen Roman „Aufruhr der Meerestiere“, der sich in vielerlei Hinsicht durch Hybridität auszeichnet.

So lassen sich Züge eines Campusromans ausmachen, der akademische Procedere zitiert, jedoch aus Sicht der Kieler Meeresbiologin Luise ebenso verzerrt. Ihr kommt kein Nachname zu, was die weibliche Perspektive einer Erzählung verstärkt, die sich während einer kurzen Dienstreise in Luises Heimatstadt Graz abspielt, zugleich allerdings ihr ganzes Leben umfasst. Analog zur Invasion der Quallen erfolgt eine Invasion in eigentlich einheimische Gefilde, die der Forschungsreisenden mit akademischem Sitz an der Kieler Küste fremd geworden sind, wie sprachliche, topografische und kulturelle Begegnungen zeigen. Dass es sich hierbei gleichzeitig um bedeutsame Wiederbegegnungen mit der eigenen Sozialisation handelt, offenbaren zahlreiche Rückblenden.

Thematisiert wurden u.a. hybride und fluide Parallelwelten, denn ein ‚omnia fluit‘ lässt sich in dem Genrehybrid zwischen Campus-, Familien-, Gesellschafts-, Öko-, Heimat- und Entwicklungsroman auf mehreren Ebenen ausmachen, zudem der besondere Sprach- und Erzählfluss, zunehmende Verflüssigungen, bei denen sich Geschehnisse in Ungewissheiten auflösen.

Marie Gamillscheg las in zwei Etappen aus ihrem Roman.

Impulsreferate hielten:

  • Edit Kovács (Budapest): Nach der Natur. Natur als Wissenschaftsobjekt, Sinnbild und Moralobjekt in Marie Gamillschegs „Aufruhr der Meerestiere“
  • Beate Sommerfeld (Poznań): „eine schwebende Laterne mit weiten, zarten Flügeln“ – queere (Beobachtungs-)konstellationen in Marie Gamillschegs „Aufruhr der Meerestiere“
  • Ruth Bohunovsky (Curitiba): Sprache/Sprachlosigkeit und Beziehung/Beziehungsunfähigkeit in Marie Gamillschegs Roman „Aufruhr der Meerestiere“
  • Kalina Kupczyńska (Łódź): ‚Quallenzeit‘ – das Unheimliche in Marie Gamillschegs „Aufruhr der Meerestiere“

Mit der Autorin und den Referent:innen diskutierten unter der Moderation von Carola Hilmes (Frankfurt/Main) Arnold Obermayr (ÖKF/Warschau),Jadwiga Kita-Huber (Kraków), Sanna Schulte (Dortmund), Joanna Firaza, Małgorzata Kubisiak, Artur Pełka, Elżbieta Tomasi-Kapral, Hanna Niederkofler, Aleksandra Janowska, MA-Studierende der Germanistik sowie die Organisatorinnen der Veranstaltung Maja Dębska, Gudrun Heidemann und Kalina Kupczyńska.

Für ihre Unterstützung danken wir:
Logotypy partnerów wydarzenia